Επιμήκυνση των δανείων με δεσμεύσεις

Χθες στις Βρυξέλλες με συγκρατημένα χαμόγελα οι ηγέτες της Ευρωζώνης. Στη μέση η κα. Μέρκελ και από αριστερά οι κ.κ. Κάμερον, Μπαρόζο και Σαρκοζί.

Υιοθετώντας, χθες, καταρχήν το «Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας», οι ηγέτες της Ευρωζώνης έκαναν το πρώτο βήμα, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής απάντησης στην κρίση δημόσιου χρέους. Ταυτόχρονα, άνοιξε ο δρόμος για τη δεύτερη σημαντική διαπραγμάτευση, δηλαδή τις αλλαγές στο Ταμείο Διάσωσης και την ικανοποίηση των επιμέρους αιτημάτων της Ελλάδας και της Ιρλανδίας.

Η χθεσινή συνεδρίαση δημιουργεί ένα κλίμα συγκρατημένης αισιοδοξίας προς την κατεύθυνση της στήριξης των χωρών με δημοσιονομικά προβλήματα. Ωστόσο, εάν και εφόσον η στήριξη επιβεβαιωθεί στην κρίσιμη εαρινή Σύνοδο Κορυφής (24-25 Μαρτίου), θεωρείται βέβαιο ότι θα ζητηθούν ανταλλάγματα από τις χώρες «αδύναμους - κρίκους».

Για την Ελλάδα, μπορεί να είναι η ανάληψη δέσμευσης, από την κυβέρνηση, για τις ιδιωτικοποιήσεις των 50 δισ. ευρώ, μεταρρυθμίσεις και εφαρμογή του μνημονίου χωρίς αποκλίσεις.

Οι αφόρητες πιέσεις, που ασκήθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες στην καγκελάριο Μέρκελ, από κοινοτικούς αξιωματούχους, αλλά και την Ουάσιγκτον, προκειμένου να συναινέσει στη λήψη των αναγκαίων μέτρων για τη διασφάλιση της σταθερότητας στην Ευρωζώνη, οδηγεί σε μια πιο διαλλακτική στάση το Βερολίνο, εν όψει της εαρινής Συνόδου Κορυφής, όπου θα ληφθούν και οι οριστικές αποφάσεις.

Αποσπώντας, μέσω του «Συμφώνου Ανταγωνιστικότητας», τη δέσμευση των χωρών της Ευρωζώνης για «φρένο» στο έλλειμμα, μέσω εθνικής ρύθμισης (νομοθετικής ή συνταγματικής), η οποία θα οδηγεί σε λήψη μέτρων κάθε φορά που διαπιστώνεται υπέρβαση ενός προκαθορισμένου ανώτατου ορίου ελλείμματος, η κα Μέρκελ καλείται τώρα να δώσει τη δικής της συνεισφορά στην αντιμετώπιση της κρίσης δημόσιου χρέους.

Υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, από την κυβέρνηση, συνολικού ύψους 50 δισ. ευρώ, ζητούν οι Ευρωπαίοι από την Ελλάδα.

Οι υπουργοί Οικονομικών έλαβαν, χθες, εντολή να εξειδικεύσουν τις προτάσεις για τις αλλαγές στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Θα το κάνουν στις συνεδριάσεις της 14ης και 21ης Μαρτίου, ώστε να φέρουν την τελική πρόταση στην εαρινή Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε.

Επί της ουσίας, η Γερμανία φαίνεται ότι, στην παρούσα φάση, συναινεί στην αύξηση των εγγυήσεων των χωρών της Ευρωζώνης στο Ταμείο, ώστε να μπορεί να αντλεί συνολικά από τις αγορές μέχρι 440 δισ. ευρώ, από 250 δισ. ευρώ σήμερα. Εξακολουθεί, όμως, να είναι αρνητική στο να δεχθεί την ευελιξία του Ταμείου, ώστε να μπορεί να παρεμβαίνει στην αγορά κρατικών ομολόγων. Ωστόσο, είναι πολύ δύσκολο για την ίδια να επιμείνει στην άρνηση αυτή, γιατί η ευελιξία θεωρείται μονόδρομος για να ησυχάσουν οι αγορές.

Στο πλαίσιο αυτό, κοινοτικές πηγές εκτιμούν ότι, στην εαρινή Σύνοδο Κορυφής, η κα Μέρκελ θα μπορούσε να συναινέσει σε μια συμφωνία που θαέδινε τη δυνατότητα στο Ταμείο να παρεμβαίνει στην αγορά ομολόγων, υπό αυστηρές προϋποθέσεις και εφόσον απειληθεί η σταθερότητα της Ευρωζώνης και του ευρώ.

Θεωρούν όμως βέβαιο ότι, υποχωρώντας, το Βερολίνο θα ζητήσει σειρά δεσμεύσεων από τις χώρες με δημοσιονομικά προβλήματα, οι οποίες δεσμεύσεις μπορεί να υπερβαίνουν και τους στόχους που έχουν ήδη συμφωνηθεί στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων δημοσιονομικής εξυγίανσης και μεταρρυθμίσεων.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι στη δήλωση των Ευρωπαίων ηγετών μπορεί να χαιρετίζεται η επιτυχής εφαρμογή των προγραμμάτων, αλλά καλούνται χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, να εντείνουν τις προσπάθειές τους. Μάλιστα, για την Ελλάδα επισημαίνει τη σημασία της υλοποίησης των ιδιωτικοποιήσεων και της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας από την κυβέρνηση, συνολικού ύψους 50 δισ. ευρώ.

Μείωση χρεολυσίων για την περίοδο 2013 - 2015

Αναφορικά με τη χώρα μας, είναι πλέον σχεδόν βέβαιο ότι θα πάρει την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων. Το ανέφερε ευθέως η κα Μέρκελ, την Πέμπτη, στη Γερμανία, ενώ και χθες δεν διατυπώθηκε από κανέναν αντίθετη άποψη.

Αλλωστε, υπήρχε ήδη η πολιτική απόφαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης (28 Νοεμβρίου), όταν είχε εγκριθεί η στήριξη της Ιρλανδίας.

Στο κρίσιμο δεύτερο αίτημα της Ελλάδας, αλλά και της Ιρλανδίας, τη μείωση του επιτοκίου δανεισμού, η κα Μέρκελ μπορεί να μην άνοιξε χθες τα χαρτιά της, αλλά φαίνεται ότι έχουν δημιουργηθεί βάσιμες προσδοκίες ικανοποίησης των δύο χωρών. Ωστόσο, γερμανικές πηγές υπογράμμιζαν χθες, στις Βρυξέλλες, ότι ενδεχόμενη μείωση των επιτοκίων θα συνοδεύεται από συγκεκριμένες δεσμεύσεις από την πλευρά της Αθήνας και του Δουβλίνου.

Για παράδειγμα, από την Ιρλανδία μπορεί να ζητηθεί η αύξηση της φορολογίας στα κέρδη των επιχειρήσεων, που είναι σήμερα από τις χαμηλότερες στην Ευρωζώνη και δημιουργεί αθέμιτο φορολογικό ανταγωνισμό.

Από την Ελλάδα μπορεί να ζητηθεί να λάβει δεσμευτικό χαρακτήρα η πρόθεση της κυβέρνησης για τις ιδιωτικοποιήσεις και την αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας. Στο μεταξύ, μείωση των χρεολυσίων της Ελλάδας κατά 74 δισ. ευρώ, στα έτη 2013 - 2015, θα σημάνει η έγκριση από τη Σύνοδο Κορυφής της επιμήκυνσης των δανείων του μηχανισμού στήριξης και μετακίνηση των λήξεών τους μετά το 2020.

Το μεγάλο πρόβλημα είναι τα έτη 2014 - 2015, καθώς, εκτός από τα δάνεια του μηχανισμού, είναι ήδη επιβαρυμένα και από τις λήξεις παλαιότερων ομολόγων. Με βάση το υφιστάμενο πρόγραμμα εκταμιεύσεων και διάρκειας των δανείων του μηχανισμού, οι λήξεις τους εκτείνονται μέχρι και το 2016 της Ε.Ε. (80 δισ. ευρώ.) και μέχρι το 2018 του ΔΝΤ (30 δισ. ευρώ).

Αναλυτικότερα, το ύψος των χρεολυσίων στη συγκεκριμένη διετία 2014 - 2015, φτάνει στα 145 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 77,5 δισ. ευρώ, αποτελούν λήξεις παλαιών ομολόγων και τα 67,5 δισ. ευρώ είναι οι λήξεις από τα δάνεια μέσω του μηχανισμού στήριξης.

Τα βασικά σημεία του Συμφώνου

Το «Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας» συμφωνήθηκε καταρχήν χθες και θα υιοθετηθεί οριστικά στην εαρινή Σύνοδο Κορυφής.

Στην ουσία, οδηγεί σε ένα στενό συντονισμό της οικονομικής πολιτικής, ο οποίος μπορεί να μην περιλαμβάνει ορισμένες ακραίες «ιδέες» του γαλλογερμανικού άξονα, όπως η κατάργηση της ΑΤΑ στους μισθούς και η αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 έτη, αλλά προβλέπει σειρά δεσμεύσεις από την πλευρά των χωρών - μελών. Δεσμεύσεις στους τομείς της αγοράς εργασίας, της απασχόλησης, των συντάξεων, της φορολογίας και της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Θα είναι ανοικτό και σε χώρες εκτός Ευρωζώνης, οι οποίες θα μπορούν να συμμάσχουν σε εθελοντική βάση. Για τις χώρες της Ευρωζώνης, θα είναι απολύτως δεσμευτικό, ενώ, εκτός από τους βασικούς κοινούς στόχους που θα βασίζονται σε μετρήσιμους δείκτες ανά τομέα, θα ζητούνται επιμέρους μέτρα «α λα καρτ», με βάση τις ανάγκες κάθε χώρας.

Τα εθνικά προγράμματα θα εγκρίνονται από τους Ευρωπαίους ηγέτες, την παρακολούθηση και το συντονισμό θα αναλάβει η Κομισιόν ενώ, κάθε χρόνο, το Eurogroup θα βαθμολογεί τις επιδόσεις. Η μη επίτευξη των στόχων θα συνεπάγεται οικονομικές κυρώσεις και κυρίως τον αποκλεισμό της εν λόγω χώρας από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.