Σχολική βία: Ανησυχητικά σημάδια

Ανησυχητικές διαστάσεις λαμβάνει το φαινόμενο του εκφοβισμού (bullying) στα ελληνικά σχολεία, όπως καταδεικνύει πανελλήνια έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ). Σύμφωνα με την έρευνα, ποσοστό 8,5% των εφήβων αναφέρουν ότι υφίστανται ...σχολικό εκφοβισμό τουλάχιστον δυο με τρεις φορές το μήνα, ενώ ένας στους έξι, δηλαδή το 15,8%, «ομολογούν» ότι εκφοβίζουν οι ίδιοι άλλους. 
    Χαρακτηριστικό των διαστάσεων που έχει λάβει το φαινόμενο, είναι το γεγονός ότι σε διάστημα οκτώ χρόνων έχει σχεδόν διπλασιαστεί ο αριθμός των θυτών. Σε αντίστοιχη έρευνα, που είχε πραγματοποιηθεί το 2002, θύτης εκφοβισμού δήλωνε το 9,1% των μαθητών ενώ το 2010 το ποσοστό αυτό είχε φτάσει στο 15,8%.
    Όπως ήταν αναμενόμενο, οι θύτες είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία αγόρια, ενώ τα θύματα προέρχονται και από τα δύο φύλλα. Ο πιο δημοφιλής τρόπος εκφοβισμού είναι τα λεκτικά πειράγματα και ακολουθούν τα πειράγματα/ χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου, η διάδοση φημών και συκοφαντιών και τα πειράγματα/ ενοχλήσεις μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και κινητού τηλεφώνου. 
    Ιδιαίτερα δημοφιλείς φαίνεται να είναι και οι λεγόμενοι «τσαμπουκάδες» στο σχολείο, αφού ένα στα τέσσερα αγόρια, δηλαδή το 23,9%, αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου ήρθε στα χέρια με κάποιον ή κάποιους άλλους, τουλάχιστον τρεις φορές. Το «σπορ», πάντως, φαίνεται να έχει κατακτήσει και τα κορίτσια, αν και σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό (8,3%). 
    Από την έρευνα του ΕΠΙΨΥ προκύπτει επίσης ότι ο εκφοβισμός έχει ταξικά χαρακτηριστικά: οι έφηβοι που προέρχονται από οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα πέφτουν θύματα εκφοβισμού σε υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με εκείνους που προέρχονται από τα μεσαία ή ανώτερα οικονομικά στρώματα. 
    Σημαντικές είναι και οι επιπτώσεις που έχει στην ψυχολογία το bullying. Τα θύματα αναφέρουν, σε υψηλότερα ποσοστά από τους υπόλοιπους μαθητές, ότι έχουν κακή υγεία ή ότι είναι δυσαρεστημένοι από την εξωτερική τους εμφάνιση. 
    Ψυχολογικές διαταραχές δεν εμφανίζουν πάντως μόνο τα θύματα αλλά και οι θύτες. Οι πρώτοι αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό ότι έχουν δύσκολη επικοινωνία με τους γονείς τους ή ότι δεν έχουν καλή σχέση με τους συμμαθητές τους και οι δεύτεροι ότι δεν τους αρέσει το σχολείο, ότι απουσιάζουν συχνά από αυτό και ότι έχουν αυστηρούς ή αυταρχικούς γονείς. 
    Σύμφωνα με πολλές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί για το φαινόμενο του bullying, η θετική αντίληψη των μαθητών για το σχολικό κλίμα, καθώς και το «δέσιμο» που νιώθουν με το σχολείο τους δρουν ως προστατευτικοί παράγοντες στα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού τόσο για τους θύτες όσο και για τα θύματα. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν επίσης οι καλές σχέσεις μέσα στην οικογένεια, ο χρόνος που περνούν οι έφηβοι με τους γονείς τους και η ευκολία στην επικοινωνία μεταξύ γονιών και παιδιών.
    Στην έρευνα του ΕΠΙΨΥ συμμετείχαν 4.944 μαθητές εφηβικής ηλικίας (ΣΤ' Δημοτικού, Β' Γυμνασίου και Α' Λυκείου) από 306 σχολικές μονάδες όλων των περιοχών της χώρας. 
e-typos.com